ბოლო დროს ინდოეთსა და ჩინეთში სამგზავრო რეისებზე ლითიუმ-იონური ბატარეების აალების ორმა ინციდენტმა ავიაციის უსაფრთხოების შესახებ მორიგი შეშფოთება გამოიწვია. ეს ბატარეები, რომლებიც გვხვდება ლეპტოპებში, სმარტფონებში, პაუერ-ბანკებსა და ელექტრონულ სიგარეტებში, სერიოზულ საფრთხეს ქმნის, განსაკუთრებით არასწორი გამოყენების ან არასათანადო შეფუთვის შემთხვევაში.
ლითიუმის ბატარეები შეიძლება გადახურდეს ან თვითნებურად აალდეს, თუ დაზიანდება ან მოკლე ჩართვა მოხდება. ამ რისკების გამო, 2016 წელს ავიაციის მარეგულირებლებმა მთელ მსოფლიოში მათი გადაზიდვა ჩაბარებულ ბარგში აკრძალეს ტვირთის განყოფილებაში ხანძრების სერიის შემდეგ.
ავიაკომპანიები მგზავრებს ურჩევენ, ასეთი მოწყობილობები სალონში აიტანონ, რათა ეკიპაჟმა ხანძრის შემთხვევაში შეძლოს დაუყოვნებლივი რეაგირება. თუმცა, ბოლო ინციდენტებმა, როდესაც ხანძარი როგორც სავარძლის ჯიბეებში, ისე ზედა თაროებზე მოხდა, კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენა ის, რამდენად უსაფრთხოა სალონში შენახვა.
- აშშ-ის ფედერალურმა საავიაციო ადმინისტრაციამ (FAA) 2010–2024 წლებში აშშ-ის თვითმფრინავებზე ლითიუმის ბატარეებთან დაკავშირებული 450-ზე მეტი ინციდენტი დააფიქსირა.
- ინციდენტების უმეტესობა სალონში არსებულ პაუერ-ბანკებს, ელექტრონულ სიგარეტებსა და ლეპტოპებს უკავშირდება.
მას შემდეგ, რაც ავიარეისებში ტექნოლოგიური მოწყობილობების რაოდენობა გაიზარდა, პაუერ-ბანკების რისკის ფონზე, ავიაკომპანიები განაახლებენ მითითებებს მათი გამოყენების შესახებ. მაგალითად, Emirates-მა თავის ფლოტში პაუერ-ბანკების გამოყენება სრულად აკრძალა და მათი ბორტზე ატანის რაოდენობა ერთ ერთეულამდე შეზღუდა.
ამ მზარდი ტენდენციის საპასუხოდ, ტრანსპორტის საერთაშორისო ასოციაციამ (IATA) წამოიწყო გლობალური კამპანია სახელწოდებით „იმოგზაურე ჭკვიანურად ლითიუმის ბატარეებთან ერთად“ (‘Travel Smart with Lithium Batteries’), რომელიც მიზნად ისახავს უსაფრთხოების ცნობიერებისა და პრაქტიკის გაუმჯობესებას.
ნიკ ქერინმა, IATA-ს ოპერაციების, უსაფრთხოებისა და დაცვის უფროსმა ვიცე-პრეზიდენტმა, აღნიშნა: „ლითიუმის მოწყობილობები უსაფრთხოა, როცა სწორად გამოიყენება, მაგრამ საფრთხეს ქმნის, თუ დაზიანებულია ან არასწორად შეფუთული“.
ინდუსტრიის ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ ბატარეის დაზიანებულმა ან დეფექტურმა უჯრედმა შეიძლება გამოიწვიოს თერმული გაქცევა (thermal runaway) — უკონტროლო ჯაჭვური რეაქცია, სადაც ბატარეა უკიდურესად ხურდება და ცეცხლს უკიდებს ახლომდებარე უჯრედებს. თვითმფრინავში, შეზღუდულ სივრცეში, ამან შეიძლება სწრაფად გაავრცელოს კვამლი და ცეცხლი, რაც დიდ საფრთხეს შეუქმნის მგზავრებსა და ეკიპაჟს.
ექსპერტების თქმით, ბაზარზე არსებული იაფი ან ყალბი ლითიუმის ბატარეები ხშირად მოკლებულია უსაფრთხოების სათანადო მახასიათებლებს (როგორიცაა თერმული დაცვა) და ინციდენტების საერთო წყაროა.
მიუხედავად იმისა, რომ ლითიუმის ბატარეები შეუცვლელია ყოველდღიურ ცხოვრებაში, ავიაციაში ხანძრის თავიდან ასაცილებლად საჭიროა მათ მიმართ განსაკუთრებული სიფრთხილე, უსაფრთხოების წესების მკაცრი დაცვა და ცნობიერების ამაღლება.
