ავიაციის ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე საკულტო თვითმფრინავი, Boeing 747 „Jumbo Jet“, სამგზავრო ფლოტებიდან საბოლოოდ გადის. მიუხედავად იმისა, რომ 747-ს ნახევარსაუკუნოვანი ისტორია აქვს, მისი ოთხძრავიანი დიზაინი თანამედროვე ორძრავიან მოდელებთან (როგორიცაა Airbus A350, Boeing 787 Dreamliner და 777) შედარებით ბევრად არაფექტური და ძვირია ექსპლუატაციაში.
British Airways-ის ნაადრევი გადაწყვეტილება
ავიაკომპანია British Airways (BA), რომელიც მსოფლიოში „ჯამბო ჯეტების“ ერთ-ერთი უმსხვილესი ოპერატორი იყო (31 თვითმფრინავით), აცხადებს, რომ დაუყოვნებლივ გაიყვანს ექსპლუატაციიდან მთელ 747 ფლოტს. ეს გადაწყვეტილება მოგზაურობაზე გლობალური COVID-19-ის კრიზისის მძიმე გავლენით არის ნაკარნახევი.
BA-ს გეგმით, 747-ები 2024 წლამდე უნდა გამოეყენებინა, მაგრამ მგზავრთა რაოდენობის მკვეთრმა ვარდნამ აიძულა ავიაკომპანია, ხარჯების შესამცირებლად ეს ნაბიჯი დაეჩქარებინა.
„დიდი მწუხარებით ვადასტურებთ, რომ ვაპირებთ ჩვენი მთელი 747 ფლოტის დაუყოვნებლივ ექსპლუატაციიდან გაყვანას“, – განაცხადა BA-ს სპიკერმა. „ძნელად სავარაუდოა, რომ ჩვენმა დიდებულმა „ცის დედოფალმა“ British Airways-ისთვის ოდესმე კვლავ შეასრულოს კომერციული ფრენები.“
BA-ს თავმჯდომარემ და აღმასრულებელმა დირექტორმა, ალექს კრუზმა, ეს გადაწყვეტილება „გულსატკენად“ შეაფასა.
მიუხედავად იმისა, რომ მსოფლიოში დაახლოებით 500 ერთეული 747-ია დარჩენილი, მათგან 300-ზე მეტი სატვირთოა, ხოლო მგზავრებს აქტიურად მხოლოდ 30 ემსახურება.
Boeing 747 იყო პირველი ფართო ფიუზელაჟის მქონე თვითმფრინავი მსოფლიოში.
დასაწყისი: British Overseas Aircraft Corporation (BOAC), BA-ს წინამორბედი, 747-ის პირველი დამკვეთების სიაში იყო. პირველი 747-100 (G-AWNA) ავიაკომპანიას 1970 წლის აპრილში მიეწოდა.
პირველი ფრენა: შრომითი დავების გამო თითქმის ერთწლიანი დაგვიანების შემდეგ, BOAC-მა 1971 წლის 14 აპრილს განახორციელა პირველი „ჯამბო“ რეისი ლონდონ-ჰითროუდან ნიუ-იორკის მიმართულებით.
BA-ს სიმბოლო: მას შემდეგ, რაც BOAC 1974 წელს British Airways-ს შეუერთდა, 747 ტიპის თვითმფრინავი ავიაკომპანიის შორ მანძილზე ფრენების ქსელის ცენტრალური ნაწილი გახდა. BA იყო ერთ-ერთი ავიაკომპანია, რომელიც მონაწილეობდა 747-400 ვარიანტის შემუშავებაში – ყველაზე წარმატებული ვერსია, რომელიც ოდესმე შექმნილა.
„ცის დედოფალი“ BA-ს ისტორიასთან იმდენად იყო დაკავშირებული, რომ ავიაკომპანიის 100 წლის იუბილეზე, 2019 წელს, ერთ-ერთ 747-ს BOAC-ის ისტორიული შეფერილობა დაუბრუნეს.
Qantas-ის სიმბოლური დამშვიდობება
BA არ არის ერთადერთი ავიაკომპანია, რომელიც ახლახან დაემშვიდობა 747-ს. 2025 წლის 22 ივლისს Qantas-ის ბოლო Boeing 747-მა ბოლო ფრენა სიმბოლური ჟესტით დაასრულა: ფრენის რადარის გზაზე თვითმფრინავმა კომპანიის საკულტო კენგურუს ლოგო დახატა.
Qantas-მა პირველი 747 ჯამბო ჯეტი 1971 წლის აგვისტოში მიიღო. მათი ზომის, დიაპაზონისა და საიმედოობის წყალობით, მათ შესაძლებელი გახადეს საერთაშორისო მოგზაურობა მილიონობით ავსტრალიელისთვის. თვითმფრინავი ასევე გამოიყენებოდა მრავალ სამაშველო მისიაში, მათ შორის ციკლონ ტრეისის შემდეგ დარვინიდან 674 მგზავრის ევაკუაციისთვის, და ამ წელს უჰანიდან ასობით ავსტრალიელის დასაბრუნებლად COVID-19-ის ეპიცენტრიდან.
Boeing 747 სამუდამოდ დარჩება ავიაციის გულებში, როგორც „ცის დედოფალი“.
