ევროპასა და აზიას შორის სატრანზიტო მნიშვნელობის ზრდის ფონზე, აზერბაიჯანი სწრაფად იმკვიდრებს თავს, როგორც ერთ-ერთი წამყვანი საავიაციო ჰაბი რეგიონში. ქვეყნის ხელისუფლება აქტიურად ახორციელებს ავიაციის სფეროს მოდერნიზაციას, აეროპორტების განახლებასა და მდგრად ინფრასტრუქტურაში ინვესტიციებს, რაც რეგიონულ და საერთაშორისო დონეზე სტრატეგიული პოზიციის გაძლიერებას ემსახურება.
საერთაშორისო საჰაერო ტრანსპორტის ასოციაცია (IATA) ერთ-ერთ მთავარ პარტნიორ ორგანიზაციად რჩება ამ პროცესში. როგორც IATA-ს ევროპის რეგიონულმა ვიცე-პრეზიდენტმა რაფაელ შვარცმანმა განაცხადა, ორგანიზაცია მჭიდროდ თანამშრომლობს აზერბაიჯანის მთავრობასთან, AZAL-სთან, სამოქალაქო ავიაციის სახელმწიფო სააგენტოსთან და სხვა დაინტერესებულ მხარეებთან – უსაფრთხოებისა და მდგრადი განვითარების სფეროებში.
უსაფრთხოება და ოპერაციული სტანდარტები
IATA-ის მხარდაჭერით, AZAL-მა განაახლა IOSA სერტიფიკატი, რაც საჰაერო უსაფრთხოების უმაღლესი სტანდარტების შესაბამისობას ადასტურებს. ამასთან ერთად, მიმდინარეობს ISAGO აუდიტების განხორციელება სახმელეთო ოპერაციებისთვის.
მდგრადი ავიაციის მომავალი: SAF და მწვანე გარდამავალი
რეგიონის ენერგეტიკული პოტენციალის გათვალისწინებით, აზერბაიჯანს მნიშვნელოვანი როლი შეუძლია შეასრულოს მდგრადი საავიაციო საწვავის (SAF) წარმოებაში. IATA ხაზს უსვამს SAF-ის მნიშვნელობას ნახშირბადოვანი ემისიების შესამცირებლად და აქტიურად უწევს კონსულტაციებს აზერბაიჯანის მთავრობას ამ მიმართულებით.
ევროკავშირის ReFuelEU Aviation ინიციატივის ფარგლებში, AZAL უკვე ახორციელებს ინვესტიციებს SAF-ში, თუმცა რეგულაციების შესრულება მოითხოვს სერტიფიცირებასა და მიწოდების ჯაჭვის მოდერნიზაციას. აუცილებელია GOST-ის პარალელურად საერთაშორისო ASTM სტანდარტებისმიღება, რაც ბაზარზე წვდომას გაადვილებს.
ინფრასტრუქტურის განვითარება და ახალი პროექტები
აზერბაიჯანი ახორციელებს მასშტაბურ პროექტებს, მათ შორის:
-
ჰეიდარ ალიევის საერთაშორისო აეროპორტის გაფართოებას;
-
განთავისუფლებულ ტერიტორიებზე ახალი აეროპორტების მშენებლობას;
-
1.5 მილიონი ტონა ტვირთის ტერმინალის განვითარებას;
-
Silk Way Group-ის ინვესტიციებს ალატის თავისუფალ ეკონომიკურ ზონაში.
მიუხედავად იმისა, რომ ბაქოს მთავარი აეროპორტი გამტარუნარიანობის ზღვარს უახლოვდება, უკვე მუშავდება გენერალური განვითარების გეგმა.
AZAL-ის პოზიციონირება და ციფრული ტრანსფორმაცია
AZAL-მა ბოლო წლებში მნიშვნელოვანი ტრანსფორმაცია განიცადა. ფლოტის მოდერნიზაცია, მარშრუტების ქსელის ოპტიმიზაცია და ციფრული პლატფორმების დანერგვა კომპანიის საერთაშორისო კონკურენტუნარიანობას ამაღლებს.
განსაკუთრებით აღსანიშნავია NDC (New Distribution Capability) სისტემის დანერგვა, რაც მომხმარებელზე ორიენტირებული შეთავაზებების გაწევას და პერსონალიზებულ მომსახურებას უზრუნველყოფს.
გლობალური რისკები და რეგიონის სტაბილურობა
რეგიონული გეოპოლიტიკური მდგომარეობა აზერბაიჯანისთვის ერთდროულად შეიცავს რისკებსა და შესაძლებლობებს. რუსეთის საჰაერო სივრცის ნაწილობრივი დახურვის ფონზე გაიზარდა ქვეყნის საჰაერო ტრანზიტის როლი, თუმცა AZAL-ს დაკარგული აქვს წვდომა რამდენიმე რუსულ მიმართულებაზე. ავიაკომპანია წარმატებით ახდენს ქსელის გადამისამართებას ახალ ბაზრებზე.
AEF ბაქოში – SAF და კლიმატური დღის წესრიგი
ბაქოში გამართული ავიაციური ენერგეტიკული ფორუმი (AEF) მნიშვნელოვან პლატფორმად იქცა მდგრად ავიაციაზე გლობალური დიალოგისთვის. განსაკუთრებული ყურადღება SAF-ის რეგულირებას, მიწოდებასა და ადგილობრივი ბაზრის წვდომის საკითხებს დაეთმო.
IATA-ს რეკომენდაციები – როგორ გაძლიერდეს აზერბაიჯანი, როგორც რეგიონული ჰაბი
-
რეგულაციების ჰარმონიზაცია ევროკავშირის და ICAO-ს მოთხოვნებთან;
-
საჰაერო მომსახურების შეთანხმებების გაფართოება, განსაკუთრებით ევროპის ქვეყნებთან;
-
ინფრასტრუქტურაში ეფექტური ინვესტიციები დაბალი ტარიფების შენარჩუნების ფონზე;
-
დიგიტალიზაციის გაძლიერება, მათ შორის One ID და თანამედროვე საცალო გაყიდვების მოდელების დანერგვა.
